Jak nauczyć dziecko liczyć?
Jak nauczyć dziecko matematyki? Zacznij od zabawy! Blaise Pascal, znany francuski matematyk określił w jednym zdaniu – matematyka dla dzieci jest dziedziną tak poważną, że nie wolno zmarnować żadnej okazji, by uczynić ją bardziej zabawną. Jest to najważniejsza wskazówka dla dorosłych, którzy chcą nauczyć dzieci matematyki. Umiejętność liczenia nie powinna być oparta na suchych faktach, a wprost przeciwnie – ma się kojarzyć z przyjemnością.
Dlaczego matematyka dla dzieci jest ważna?
Znani psychologowie i matematycy wskazują, że nauka matematyki jest niezwykle ważna, ponieważ wspiera wszechstronny rozwój człowieka. I tym samym nazywana jest królową nauk. Czy tak faktycznie jest? Jak nauczyć dziecko matematyki?
Zdaniem doktor Anety Czerskiej, specjalisty rozwoju małych dzieci, wczesna nauka matematyki niesie same korzyści. Pomnaża inteligencję, ćwiczy myślenie operacyjne, wyobraźnię i pamięć, uczy rozumowania i dostrzegania szczegółów, usprawnia liczenie w pamięci, stymuluje wzrok, słuch i mowę, a także rozwija i zapobiega zanikowi naturalnych zdolności matematycznych, które są charakterystyczne dla każdego małego dziecka. Doktor Krzysztof Ciesielski podkreśla z kolei, że matematyka dla dzieci kształtuje umiejętność „kombinowania”. Stanowi świetny trening dla umysłu do rozwiązywania pojawiających się w życiu problemów – zarówno drobnych, jak i poważniejszych.
Nauka liczenia to nauka logicznego myślenia
Nauka logicznego myślenia dla dzieci to coś, o czym warto myśleć już u najmłodszych dzieci. Małe dzieci szukają nowych doznań i uwielbiają poznawać świat. Warto zatem to wykorzystać i poprzez zabawy matematyczne dla dzieci kształtować umiejętności, jednocześnie zapewniając im prawidłowy rozwój.
Kiedy zacząć uczyć dziecko liczyć?
Kiedy zacząć uczyć dziecko liczyć? W świetle współczesnych wyników badań odpowiedź jest jednoznaczna – im wcześniej, tym lepiej. Potwierdzono naukowo, że każde zdrowe niemowlę dysponuje szeregiem naturalnych, wrodzonych zdolności matematycznych, które zaczynają w pewnym momencie wygasać. Proces ten zaczyna się od 6 miesiąca życia, ale nasila się około 3 roku życia. Oznacza to, że należy uczyć dziecko liczyć tak wcześnie, jak jest to tylko możliwe, czyli od urodzenia.
Jak wygląda proces nauki liczenia?
A zatem jak nauczyć dziecko liczyć i idąc dalej, jak nauczyć dziecko matematyki? Specjaliście edukacji matematycznej małych dzieci twierdzą, że dzieci przychodzą na świat z rodzajem instynktu matematycznego i aby poszerzyć naturalne zdolności matematyczne, wystarczy nie przeszkadzać w rozwoju tych uzdolnień matematycznych, ewentualnie nieco im pomóc. Nauka matematyki czy nauka liczenia u dziecka zaczyna się w czasie poznawania jego najbliższego otoczenia.
Dzieci zaczynają od przyswajania sobie prawidłowości, których należy przestrzegać przy liczeniu. Równolegle, ale powoli uczą się liczebników, którymi posługują się, przeliczając różne przedmioty. A to oznacza, że proces nauki liczenia rozpoczyna się w chwili, kiedy dziecko wyodrębnia w otoczeniu przedmioty, jakie chce policzyć i wskazuje je gestem lub wzrokiem. Następnie dziecko dotyka przedmioty paluszkiem i określa je znanymi liczebnikami. I na tym etapie nauki często bywa tak, że dziecko wskazując kolejne przedmioty, posługuje się naprzemiennie tylko dwoma liczebnikami, które zna, np. jeden, dwa. Bywa również i tak, że licząc jeden przedmiot, dotyka go kilka razy.
Jak zachęcić dziecko do liczenia?
Zastanawiasz się jak zachęcić dziecko do nauki liczenia? Nauka liczenia powinna dostarczać tylko pozytywne skojarzenia. Najważniejszy jest wspólnie spędzany czas połączony z zabawą i nauką, ale także zaangażowanie dzieci do pomocy podczas codziennych prac domowych. Takie podejście pozwoli osiągnąć lepsze rezultaty w nauce matematyki.
Poznawanie liczb może być dla dziecka świetną zabawą tylko wtedy, gdy zostaną zastosowane właściwe metody nauczania dostosowane do poziomu rozwoju dziecka. Do podjęcia nauki liczenia zachęci dziecko także wykorzystanie ulubionych zabawek, atrakcyjnych pomocy i kreatywnych zabaw, dzięki którym każde dziecko będzie pozytywnie kojarzyło naukę matematyki. Na pytanie, jak nauczyć dziecko matematyki i idąc tym tropem dalej, czyli jak nauczyć dziecko liczyć w pamięci, znakomitą odpowiedzią będzie również gra zręcznościowa „aktywny trójkąt”. Pozwoli opanować kolory i kształty, ale także zależności między liczbami.
Jak nauczyć dziecko liczyć w formie zabawy?
Jak nauczyć dziecko matematyki w formie zabawy i czy to jest możliwe? Tak! Do nauki liczenia można wykorzystać tak naprawdę każdą możliwą sytuację. Dzieci mogą uczyć się liczyć wszędzie i o każdej porze. Tak naprawdę to nie ma żadnych ograniczeń w wyszukiwaniu przedmiotów do przeliczenia i dalszej matematyki dla dzieci. Warto jednak pamiętać o tym, aby zachęcać dziecko, żeby to ono samodzielnie wybierało obiekty, które chce policzyć.
Ważne jest jednak, aby po pewnym czasie wspólnego liczenia dziecka z dorosłym, dziecko samo zaczęło podejmować liczenie samodzielnie. Jak tego dokonać? Należy pamiętać, że nie wolno co chwilę poprawiać dziecka, bo możemy doprowadzić do całkowitego zniechęcenia nauką. Na wczesnym etapie liczenie dla dzieci ma być taką samą zabawą jak np. układanie klocków.
Nauka liczenia do 10
Kiedy dziecko liczy do 10? Naukę liczenia należy rozpocząć od stworzenia takich sytuacji, które będą sprzyjać rozwijaniu tych umiejętności. Na początku każdego ćwiczenia należy wyodrębnić gestem lub wzrokiem obiekty, które dziecko ma przeliczyć, a następnie skłonić dziecko do oszacowania, ile ich jest. Można to zrobić, zadając pytanie – jak myślisz, ile ich jest? Najważniejsze, aby dziecko podało liczbę, nie zważając na to, czy będzie ona prawidłowa. Kolejny krok to poproszenie o przeliczenie przedmiotów. Nie powinno się wtedy przerywać dziecku, ani go nie poprawiać, tylko uważnie obserwować. Kiedy dziecko poda wynik, można zaproponować pokaz prawidłowego liczenia, czyli np. wskazywanie palcem każdego liczonego przedmiotu i wypowiadanie kolejnego liczebnika ze zwróceniem uwagi na zaakcentowanie tego ostatniego, bo to on określa właściwą ilość przedmiotów.
Pamiętajmy, że to od nas dorosłych zależy zachęcanie dziecka do wspólnego przeliczania i sprawdzania jego postępów. Można to zrobić np. podczas wcielania się w jakieś postacie – np. wiewiórka, która przelicza swoje orzeszki i popełnia błędy. Jeśli dziecko nie zauważy błędów w liczeniu, to należy nadal prowadzić ćwiczenia w danym zakresie liczbowym. Jeśli dziecko wychwyci błędy i poprawi je, jest to sygnał, że można zachęcić go do rozszerzenia zakresu liczenia. Ucząc dziecko liczyć w zakresie 10, należy najpierw pokazać, jak wygląda zbiór dwóch elementów, a jak trzech elementów, a w dalszej kolejności pokazać jak zapisuje się te liczby cyframi.
Nauka liczenia do 20
Jak nauczyć dziecko liczyć do 20? Naukę liczenia do 20 powinno rozpocząć się, gdy dziecko opanuje już liczenie w zakresie 10. Ważne jest, by dziecko nie uczyło się na pamięć kolejnych liczb, tylko poznawało je poprzez wykonywanie wielu atrakcyjnych ćwiczeń w formie zabawy. Należy jednak pamiętać, że tylko systematyczna nauka przynosi oczekiwane efekty, a dziecko, by nauczyć się liczyć, musi samodzielnie eksperymentować i wyciągać właściwe wnioski.
Nauka dodawania i odejmowania do 20
Wczesna matematyka to także nauka dodawania i odejmowania, która łączy się ściśle z dziecięcą nauką liczenia. Z czasem przedmioty przeliczane zastępowane są paluszkami. Wówczas prostowanie paluszków zastępuje dosuwanie przedmiotów i oznacza dodawanie, a uginanie oznacza ich odejmowanie. Dzieci po każdej takiej czynności przeliczają od początku paluszki i w tej sposób określają wynik dodawania bądź odejmowania.
To jednak nie koniec nauki. Po opanowaniu tego etapu należy rozpocząć kolejny, polegający na doliczaniu lub odliczaniu, a następnie podaniu wyniku. Jeśli dziecko zdoła opanować taki sposób dodawania i odejmowania, a to wymaga olbrzymiej ilości ćwiczeń, to wtedy można przystąpić do ostatniego etapu nauki, czyli liczenia w pamięci.
Aplikacje do nauki liczenia
Matematyka dla dzieci to nie tylko dodawanie i odejmowanie na paluszkach. W nauce liczenia warto wykorzystać zainteresowanie dzieci urządzeniami elektronicznymi, takimi jak komputery, tablety czy telefony komórkowe. Urządzenia te mogą okazać się bardzo pomocne w nauce liczenia. Istnieje wiele aplikacji i programów, które podpowiadają jak nauczyć dziecko matematyki. Zostały one skonstruowane w taki sposób, aby dzieci przyswajały wiedzę w atrakcyjny dla nich sposób. Warto więc pokazać dziecku zabawy związane z nauką liczenia, które są dostępne w sieci. Zapoznaj je także z bogatą propozycją na platformach edukacyjnych, np. Squli.
Jeśli zastanawiasz się, jak nauczyć dziecko liczyć to pamiętaj, że niezwykle ważnym elementem nauki matematyki jest prowadzenie jej z dzieckiem systematycznie od urodzenia i to w formie zabawy. Jest to ważny etap, który przygotuje dziecko do podjęcia nauki matematyki w szkole i przyczyni się do osiągania sukcesów w tej dziedzinie.
FAQ
- W jakim wieku dzieci uczą się liczyć?
Od najmłodszych lat, bo już po przyjściu na świat przejawiają uzdolnienia matematyczne. Dzieci odpowiednio motywowane i wspierane przez dorosłych odnoszą sukcesy w tej dziedzinie.
- Jak szybko nauczyć się liczyć?
Z odpowiednim podejściem do nauki, które jest nastawione na myślenie, działanie i rozumowanie. Do nauki warto wykorzystać matematykę obecną w życiu codziennym i otoczeniu każdego człowieka.
- Kiedy dziecko zaczyna liczyć w pamięci?
Nauka liczenia w pamięci to ostatni etap nauki liczenia. Najpierw dziecko musi opanować liczenie na przedmiotach, potem na palcach, a dopiero potem można rozpocząć trening liczenia w pamięci.
- Kiedy dziecko powinno umieć dodawać i odejmować?
Dzieci w wieku 3-4 lat powinny umieć dodawać i odejmować w granicach pierwszej dziesiątki. Wcześniej dzieci potrafią jedynie ustalić wynik poprzez wykonywanie prostych czynności dokładania i odkładania.
- Jak przekonać dziecko do nauki matematyki?
Pokazać dziecku zastosowanie matematyki w życiu codziennym. Stworzenie warunków do wspólnej zabawy z dorosłym i dostarczenie pozytywnych przeżyć powinno przekonać dziecko do jej nauki.
Zobacz również:
Wpływ nauki liter na wszechstronny rozwój dziecka
O tym, jak wielkie znaczenie ma znajomość liter, nie trzeba nikogo przekonywać. To umiejętność, która zostaje z dzieckiem na całe życie. Opanowanie czytania i pisania są niezbędne do zdobywania nowej wiedzy i funkcjonowania w otaczającej rzeczywistości.
Rozwój funkcji poznawczych, a dojrzałość szkolna
Właściwie zorganizowane zabawy w poznawanie liter przyczyniają się do rozwoju funkcji poznawczych: analizatora wzrokowego, analizatora słuchowego, koordynacji wzrokowo-ruchowej, spostrzegawczości, koncentracji, pamięci, uwagi, mowy, umiejętności operowania informacjami. Poprzez odpowiednio dobrane zabawy można też wpływać na rozwój małej motoryki, uczyć dziecko pokonywania trudności, kształtować w nim poczucie odpowiedzialności oraz rozbudzać ciekawość poznawczą. A wymienione umiejętności są niezbędne do osiągnięcia tzw. dojrzałości szkolnej.
Wybitni psychologowie i pedagodzy są zgodni, że osiągnięcie odpowiedniego rozwoju poznawczego, emocjonalno-społecznego i fizyczno-somatycznego jest warunkiem osiągnięcia przez dziecko gotowości szkolnej, czyli – według słownika pedagogicznego – „takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu i opanowanie treści programowych klasy pierwszej”.
Kiedy wyruszyć z dzieckiem w podróż do Krainy Liter, czyli kiedy podjąć naukę?
Wszyscy rodzice pragną, by ich dziecko było mądre, szybko się uczyło i odnosiło sukcesy w nauce oraz na innych polach. Nie dziwi więc fakt, że wielu z nich podejmuje próby wprowadzenia swoich pociech w świat liter już od najmłodszych lat. Tymczasem nauka abstrakcyjnych dla dziecka znaków, jakimi są litery, wymaga osiągnięcia odpowiedniego poziomu gotowości pewnych obszarów mózgu do przetwarzania różnego rodzaju bodźców. A tę gotowość dzieci osiągają w różnym czasie.
Zdecydowana większość naukowców, wśród nich dr Jane M. Heley – psycholog edukacyjny z Kolorado, autorka znanego na świecie przewodnika przybliżającego procesy rozwoju mózgu i uczenia się Your Child’s Growing Mind, twierdzi, że osiągnięcie tej gotowości następuje pomiędzy 5. a 7. rokiem życia. Są też tacy, np. Marsha Lucas albo David Elkind, którzy ostrzegają, że zbyt wczesne rozpoczęcie nauki może prowadzić do późniejszych kłopotów w szkole, gdyż naraża dziecko na presję zbyt wielkich oczekiwań i może wywołać strach przed porażką. Jak uniknąć tego błędu? Powinniśmy przede wszystkim pamiętać o tym, że każde dziecko jest inne. Bądźmy czujni i podążajmy za gotowością. Jeżeli nawet dwulatek wykazuje zainteresowanie literami, zadaje pytania, uczmy, tłumaczmy i wprowadzajmy go do krainy alfabetu. Jeśli jednak tej ciekawości na razie nie zauważamy, obserwujmy dziecko i czekajmy cierpliwie. Dopiero kiedy przyjdzie na to pora, starajmy się rozbudzić w nim zainteresowanie literami. Podejmując bowiem działania na siłę, można zniechęcić dziecko do nauki czegoś, do czego jego mózg nie jest jeszcze gotowy. Warto co kilka tygodni próbować i ewentualnie podsuwać zabawki edukacyjne z literami. Za którymś razem dziecko z pewnością zacznie się nimi interesować.
Jak przygotować dziecko do poznawania alfabetu?
Najlepszym sposobem przygotowania pociechy do poznawania liter będzie otoczenie jej książkami. Należy stworzyć takie środowisko, w którym narodzi się zainteresowanie lekturą. Dziecko to świetny obserwator i jeszcze lepszy naśladowca. Jeśli zobaczy, że rodzice czytają, będzie chciało spróbować tego samego. Dlatego tak ważne jest, aby od najmłodszych lat czytać w obecności dziecka, a z czasem razem z nim. Najpierw oczywiście w centrum zainteresowania malucha znajdą się kolorowe ilustracje, ale nadejdzie taki moment, że także litery przykują uwagę. Aby przyczynić się do przyspieszenia tego procesu, warto przesuwać palcem pod czytanym tekstem. W ten sposób nie tylko pokazujemy czytane wyrazy, ale również zasadę czytania od lewej strony do prawej. A systematyczne czytanie z równolegle prowadzoną zabawą poznawania liter sprawią, że po pewnym czasie dziecko samo będzie pokazywało w tekście litery, których obraz zapamiętało podczas zabawy.
Jak nauczyć dziecko liter?
Niezmiernie ważne w trakcie podróży przez Krainę Liter jest to, aby nauka odbywała się w sposób interesujący, a przede wszystkim – dopasowany do wieku dziecka. Najlepszą jej formą jest zabawa, która dostarcza wielu wrażeń, motywuje do wysiłku i do podjęcia dalszych działań. Nauka może odbywać się wszędzie i o każdej porze. Istotne są zaangażowanie i kreatywność rodziców.
Sposoby na naukę liter w domu i poza domem:
- wędrując ulicami miasta, można wyszukiwać poznane litery na sklepowych szyldach, billboardach, afiszach;
- będąc w parku lub w lesie, można pisać patykiem na ścieżce lub piasku, układać litery z kamyków, szyszek, patyków itd.;
- w domu na zaparowanej szybie można pisać litery palcem, upiec z ciasta literowe ciasteczka, wykorzystać literowy makaron, przyczepić literowe magnesy na lodówce, zrobić literowe stempelki z ziemniaka, ułożyć literkę z kolorowych zakrętek, guzików bądź nitki.
Warto wykorzystać każdą nadarzającą się okazję do poznawania i utrwalania liter, ale kluczem do sukcesu jest cierpliwość i systematyczność – bez względu na to, czy naukę alfabetu rozpoczynamy z trzylatkiem, czy z pięciolatkiem. Nie oczekujmy przy tym zbyt wiele, nie okazujmy zniecierpliwienia, ponieważ to może zniechęcić dziecko. Po prostu bawmy się razem z nim.
Jak uatrakcyjnić naukę poznawania liter?
Nauka alfabetu powinna być dla dziecka przyjemnością, dlatego warto korzystać z dostępnych na rynku pomocy. Zanim jednak wprowadzimy nowe elementy, gry lub nową zabawkę, powinniśmy najpierw sami zapoznać się z ich działaniem; sprawdzić, czy są dostosowane do wieku naszej pociechy.
Jakie produkty warto wziąć pod uwagę, aby nauka liter stała się dla dziecka przyjemnością? Bez wątpienia elementarze, wyklejanki, kolorowanki, filmy, karty edukacyjne, domino, magnesy, gry edukacyjne i zręcznościowe, sylabowe połówki, zestawy klocków z sylabami i oczywiście literaturę dziecięcą.
Dobrym pomysłem jest także zakup dużej tablicy i kolorowej kredy. Dzięki temu dziecko może ćwiczyć to, czego się nauczyło podczas samodzielnej zabawy. Można też sięgnąć po narzędzia nieco bardziej współczesne. Zalicza się do nich quizy multimedialne, zabawki interaktywne czy platformy edukacyjne. Taką nowoczesną platformą jest Squla, która dzięki wielobarwnym animacjom, filmom, quizom czy grom urozmaica naukę, zapewniając dziecku dobrą zabawę.
Od czego zacząć podróż, czyli w jakiej kolejności wprowadzać litery?
Najczęściej stosowaną metodą jest zapoznanie dziecka z samogłoskami, a następnie rozszerzanie poznawanych liter o spółgłoski. Daje to możliwość nie tylko zabawy w śpiewanie, czyli łączenie liter podczas odczytywania, ale także przygotowywania dziecka do czytania sylabami. Należy jednak pamiętać, aby poprawnie podawać dziecku nazwę spółgłoski. Pod żadnym pozorem nie mówimy „be” zamiast „b”, gdyż w przyszłości może mieć ono problemy z czytaniem.
Odimienna metoda wprowadzania liter
Niezmiernie ciekawa i godna polecenia jest odimienna metoda wprowadzenia liter autorstwa dr Ireny Majchrzak. Rozpoczynamy od oswajania dziecka z literami jego imienia. Dla dziecka jego imię jest wyjątkowe, to klucz otwierający świat liter.
Zapisujemy imię dziecka na wizytówce, usztywniamy ją, odczytujemy i pozwalamy się nią bawić. Kiedy dziecko oswoi się z literkami w swoim imieniu, można wypisać imiona innych członków rodziny. Kolejnym etapem jest nazywanie przedmiotów w domu i zanoszenie wizytówek we wskazane miejsca. W ten sposób dziecko poznaje nie tylko litery, ale także ich znaczenie.
Postój w podróży, czyli nic na siłę
Co jest najważniejsze podczas nauki, jakakolwiek by ona była? Nie wolno zmuszać dziecka, jeśli nie jest na to gotowe. W przeciwnym razie efekt może być odwrotny do zamierzonego. Warto też pamiętać o przerwach przy pierwszych oznakach zmęczenia lub rozproszenia uwagi. Wspólne czytanie z którymś z rodziców powinno przecież kojarzyć się pozytywnie. Niech to będzie przyjemny rytuał. Trzeba też obserwować dziecko i zachęcać do ponownego podjęcia nauki, stosując atrakcyjne zabawy i pomoce.
Cel osiągnięty? Podróż dobiegła końca
Nauka liter to dopiero początek drogi do komunikowania się dziecka ze światem, pierwszy etap nauki czytania i pisania. Tylko motywacja ze strony dorosłych, pochwały, cierpliwość i systematyczna praca mogą zaprowadzić dziecko do Krainy Liter.
Co to jest gotowość szkolna i o czym świadczy?
Gotowość szkolna była i nadal jest przedmiotem badań wielu psychologów i pedagogów. W Polsce zagadnieniem tym zajmowali się między innymi M. Radlińska, S. Szuman, M. Przetacznikowa, M. Muszyński, B. Wilgocka-Okoń, W. Okoń, A. Brzezińska, S. Słyszowa i dlatego możemy spotkać wiele definicji tego pojęcia.
Na szczególną uwagę zasługują rozważania S. Schumana profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, który już w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku gotowość szkolną rozumiał jako „osiągnięcie przez dzieci takiego rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, który czyni je wrażliwymi i podatnymi na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej” [1], a także twierdził, że „brak należytego rozwoju w jednej dziedzinie pociąga zwykle za sobą zahamowania, zboczenia i nieprawidłowości w rozwoju całej osobowości danego dziecka” [2].
Z kolei W. Okoń, przychylając się do definicji S. Szumana, zwrócił uwagę na znaczenie rozwoju emocjonalnego dziecka i dlatego określił dojrzałość szkolną jako „osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych klasy pierwszej [3]”.
Zdaniem współczesnych nauczycieli akademickich i pracowników naukowych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, prof. dr hab. Ewy Jarosz oraz prof. dr hab. Ewy Wysockiej, „dojrzałość, gotowość czy zdolność dziecka do podjęcia nauki szkolnej, to pojęcia zamiennie używane w literaturze przedmiotu w celu określenia stanu rozwoju dziecka wchodzącego w nowy i niezwykle ważny okres jego życia, w którym musi sprostać nowym wymaganiom i oczekiwaniom ze strony otoczenia społecznego”. [4] Profesor E. Jarosz, określa „dojrzałość szkolną jako osiągnięcie przez dziecko pewnego momentu równowagi pomiędzy własnymi możliwościami rozwojowymi a wymaganiami szkoły. [5]”
Osiągnięcie gotowości szkolnej jest procesem długotrwałym, gdyż dziecko musi nabyć wiele określonych doświadczeń i kompetencji oraz nauczyć się takich form myślenia i działania, które pozwolą mu aktywnie zaadaptować się do nowych warunków w szkole. Im pełniejsza dojrzałość emocjonalna, społeczna, fizyczna, umysłowa dziecka rozpoczynającego naukę w szkole oraz im korzystniejsze czynniki indywidualne i lepsze warunki środowiskowe, tym większa gwarancja powodzenia dziecka w nauce.
Gotowość szkolna – Jakie sfery rozwoju dziecka mają wpływ na osiągnięcie dojrzałości szkolnej?
Na osiągnięcie stanu gotowości szkolnej składają się osiągnięcia rozwojowe w trzech sferach: fizycznej, umysłowej oraz emocjonalno-społecznej.
Sfera fizyczna
Podstawowym przejawem dojrzałości w sferze fizycznej wg B. Zakrzewskiej są:
- zadowalający stan zdrowia i odporność na zmęczenie,
- nieuszkodzony wzrok i słuch,
- prawidłowo funkcjonujący układ artykulacyjny,
- sprawność ogólna, ruchowa i manualna,
- zgrabne, precyzyjne ruchy ciała,
- sprawne ruchy rąk,
- znajomość orientacji kierunkowo-przestrzennej,
- znajomość stron prawa – lewa,
- zrównoważona dynamika procesów nerwowych,
- ustalona lateralizacja (czyli przewaga jednej strony ciała dziecka nad drugą).
Dojrzałość do rozpoczęcia nauki szkolnej w obrębie sfery fizycznej to prawidłowy rozwój ruchowy w zakresie dużej i małej motoryki. W zakresie motoryki dużej dziecko gotowe do podjęcia nauki w szkole sprawnie i płynnie porusza się, potrafi utrzymać równowagę, wykazuje właściwe napięcie mięśniowe, przyjmuje prawidłową postawę ciała, biega, skacze, sprawnie rzuca i chwyta piłkę.
Z kolei w zakresie motoryki małej (niezmiernie istotnej w nauce pisania) dziecko powinno posiadać umiejętność kontroli i precyzji ruchów ramion, nadgarstków i palców. Ważna jest także szybkość, precyzja i dokładność ruchów rąk oraz dostosowanie ich do wykonywanej czynności.
Sfera emocjonalno-społeczna
Wśród niezbędnych osiągnięć dziecka w sferze emocjonalno-społecznej cytowana powyżej B. Zakrzewska wymienia:
- chęć i umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami oraz z nauczycielem,
- samodzielność i zaradność w podstawowych sprawach codziennych,
- zdolność przystosowania się w nowym środowisku,
- równowagę uczuciową,
- zdyscyplinowanie i podporządkowanie się normom współżycia w grupie,
- wrażliwość na potrzeby innych,
- obowiązkowość,
- wytrwałość,
- sumienność w zleconych zadaniach,
- wiarę w siebie,
- niezniechęcanie się trudnościami,
- samokontrolę swego zachowania i wykonywanej pracy.
Właściwy poziom rozwoju emocjonalnego dziecka w chwili przekraczania progu szkoły uważa się za kluczowy, gdyż decyduje on o umiejętności panowania nad sobą, podporządkowaniu się przepisom szkolnym, wytrwałości w działaniu oraz harmonijnym współdziałaniu z rówieśnikami, a także przyjmowaniu uwag.
Sfera umysłowa
O dojrzałości do rozpoczęcia nauki szkolnej w obrębie sfery umysłowej świadczą: właściwy rozwój funkcji spostrzegania, myślenia, uwagi, pamięci oraz mowy. Oceniając dojrzałość umysłową dziecka, uwzględnia się także funkcje, które decydują o opanowaniu umiejętności pisania i czytania takie jak: poziom percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz analizy i syntezy słuchowej.
B. Zakrzewska wskazuje, iż dziecko, które osiągnęło dojrzałość w sferze intelektualnej:
- przejawia aktywność poznawczą,
- przejawia zainteresowane tym, co je otacza,
- wykazuje chęć do nauki czytania, pisania, matematyki,
- posługuje się mową poprawną pod względem gramatycznym, artykulacyjnym,
- w sposób zrozumiały, logiczny przekazuje swoje myśli,
- wypowiada się na temat swoich przeżyć oraz formuje poprawnie własne sądy,
- koncentruje przez dłuższy czas uwagę na określonym temacie,
- łatwo przyswaja i utrwala nowe pojęcia, informacje,
- wykorzystuje posiadaną wiedzę w praktyce,
- różnicuje, porównuje, odtwarza figury geometryczne,
- odróżnia kierunki, położenie, a także proporcje odwzorowanych form graficznych,
- zapamiętuje proste melodie, rymowanki,
- przeprowadza analizę i syntezę liter, głosek, sylab,
- odwzorowuje,
- czyta proste wyrazy,
- zna podstawowe pojęcia matematyczne.[6]
W jaki sposób rodzice mogą rozpoznać, czy dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w szkole?
Rodzice doskonale znają swoje dzieci, gdyż spędzają z nimi najwięcej czasu. Dorośli uważnie obserwują pociechy, dostrzegają najmniejsze zmiany w wyglądzie i w zachowaniu, słuchają mowy, dostrzegają, czego się nauczyły, ale również potrafią przewidzieć, w jaki sposób zareagują na nowe sytuacje.
To właśnie obserwacja dziecka w różnych sytuacjach życiowych dostarcza rodzicowi informacji na temat przebiegu rozwoju w obrębie sfer, które mają znaczenie w osiągnięciu dojrzałości szkolnej. Bywa, że rodzic zauważy u swojego dziecka, coś, co wzbudzi jego niepokój i wówczas zwraca się o pomoc do specjalisty. W przypadku niewyraźnej mowy będzie to logopeda, a w przypadku wątpliwości na temat gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole będzie to Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna, która przeprowadzi test dojrzałości szkolnej.
Co rodzice mogą zrobić, by wesprzeć dziecko przed pójściem do szkoły?
Rodzice, którzy chcą wesprzeć swoje dziecko na progu edukacji szkolnej, przede wszystkim powinni znaleźć dla niego czas, by wspólnie z nim zdobywać nowe doświadczenia, uczyć się, bawić, słuchać i rozmawiać, aktywnie spędzać czas oraz budować przekonanie o własnej wartości dziecka i wiarę w jego możliwości. Warto także wspólnie z dzieckiem wykorzystać potencjał nowoczesnej platformy edukacyjnej. Świetnym przykładem jest Squla, z którą można podczas dobrej zabawy w quizach edukacyjnych „Rozgrzewka przed szkołą” sprawdzić poziom przygotowania dziecka do szkoły.
Gotowość szkolna – podsumowanie
Rodzice, wspierajcie swoje dzieci, pokazujcie im co dobre, a co złe, nie chrońcie ich nadmiernie i dajcie im troszkę swobody w działaniu, a rozpoczęcie nauki w szkole będzie dla dziecka początkiem fascynującej podróży w krainę wiedzy!
- [1] S. Szuman, Studia nad rozwojem psychicznym dziecka, WSiP, Warszawa,1986.
- [2] S. Schuman, O dojrzałości szkolnej dzieci siedmioletnich, Nowa Szkoła nr 6,9,10,11, 1962 r.
- [3] W. Okoń, Słownik pedagogiczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1981, str.54
- [4] E. Jarosz, E. Wysocka, Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Warszawa 2006, s. 183.
- [5] E. Jarosz, Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Katowice 2006, s. 69.[6] Zakrzewska B., Każdy przedszkolak dobrym uczniem w szkole, WSiP 2003
Kiedy i jak należy wprowadzić dziecko w świat języka niemieckiego?
Dzisiaj już niewiele osób ma wątpliwości na temat słuszności rozpoczęcia nauki języków obcych od najmłodszych lat. Uznaje się, że wczesny kontakt dziecka z językiem obcym umożliwia mu szansę nabycia nowych i pozytywnych doświadczeń. Jak również rozwinięcie motywacji do nauki w późniejszym czasie. Dlatego też w wielu krajach świata obniżono wiek rozpoczynania nauki języków obcych. I tak np. w Korei uznaje się, że kontakt dziecka z językiem obcym już w życiu płodowym poprzez udział kobiet będących w ciąży w kursach językowych pozytywnie wpłynie na rozwój językowy i intelektualny dziecka po narodzeniu. W Europie w zdecydowanej większości państw obowiązkowa nauka języków obcych rozpoczyna się w przedszkolu. Co jest zgodne z zaleceniami instytucji zajmujących się budowaniem wspólnej polityki językowej, działających na zlecenie Rady Europy oraz Komisji Europejskiej.
W Polsce podstawą prawną do wprowadzenia języka obcego w przedszkolu jest Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe[1] oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r.[2]. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego nie precyzuje dokładnie, jaki zakres wiedzy i umiejętności językowych powinny opanować dzieci przed rozpoczęciem nauki języka obcego w szkole. Nacisk położony jest na „rozbudzanie ich świadomości językowej i wrażliwości kulturowej oraz budowanie pozytywnej motywacji do nauki języków obcych na dalszych etapach edukacyjnych”[3].
Dlaczego wiek przedszkolny uważa się za najlepszy czas na rozpoczęcie nauki języka obcego?
Wiek przedszkolny przypada na okres od trzeciego do szóstego roku życia. Jest to czas, w którym dzieci są ruchliwe, bardzo ciekawe otaczającego świata, wręcz dociekliwe. W związku z czym zadają mnóstwo pytań i są bardzo zainteresowane tym, co jest nowe i atrakcyjne. Na wiek ten przypada również okres szczególnej wrażliwości językowej. To czas intensywnej nauki języka ojczystego, w którym „mózg intensywnie pracuje” nad kształtowaniem mowy, co stanowi doskonałe podłoże do rozwijania się kolejnego języka. Dzieci, ucząc się drugiego języka, mogą korzystać ze swoich wrodzonych „zdolności uczenia się języka”[4], które pozwalają im efektywnie rozwijać ich język ojczysty. Owe zdolności sprawiają, że dzieci, których pierwszy kontakt z językiem obcym następuje w okresie przedszkolnym, mogą w sprzyjających warunkach osiągnąć w późniejszym wieku poziom zrównoważonej kompetencji w obu językach, który to osoby dorosłe osiągają z bardzo wielkim wysiłkiem.
Zabawa – podstawowa forma nauki w przedszkolu
Podstawową formą aktywności przedszkolaka jest zabawa, dzięki której „dziecko uczy się, zdobywa doświadczenia, wiadomości, kształtuje umiejętności komunikacyjne uwarunkowane wieloma czynnikami[5]. Zdaniem Jayne Moon „nauczanie języka obcego będzie efektywne wtedy, gdy zapewni się dzieciom dużo czasu na kontakt z językiem, kontakt z językiem będzie występował nie tylko w przedszkolu, ale i poza nim, dzieci będą miały rzeczywistą potrzebę wykorzystania języka – akcent położy się na komunikację zarówno w sensie rozumienia przekazu, jak i tworzenia go”[6].
Zabawa kluczem do nauki języka niemieckiego
Niemiecki jest drugim po angielskim językiem, którego najczęściej uczą się Polacy. Wynika to z faktu, że Niemcy są krajem sąsiadującym z Polską. Sporo ludzi zamieszkujących tereny przygraniczne ma zatem kontakt z tym językiem od najmłodszych lat. A inni chcą się nauczyć tego języka ze względu na łatwość wyjazdu do pracy bądź na studia.
W myśl powiedzenia „czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał” warto jak najwcześniej wprowadzić dziecko w świat nauki języków obcych. Bywa, że świadomi rodzice, myśląc o przyszłości swojego dziecka, próbują już w pierwszych miesiącach życia oswoić swoją pociechę z językiem obcym. Wykorzystują wszystkie nadarzające się okazje, by „osłuchać” dziecko z językiem niemieckim. Jak to robią? Poprzez rymowanki, piosenki, wyliczanki, które sami znają i wykorzystują, kiedy maluch poznaje otaczający świat. Uznaje się, że w ten właśnie sposób dziecko może poznać nawet do pięciuset słów i wyrażeń.
Nauka języków obcych przez zabawę
Wszak powszechnie wiadomo, że dzieci najlepiej uczą się poprzez zabawę. Właśnie w ten sposób odpowiednio przygotowani nauczyciele przedszkola najpierw przybliżają dzieciom potrzebę nauki języka. Stwarzają oni wg własnej inwencji sytuacje nawet z pogranicza fantazji, by zachęcić maluchów do mówienia w obcym języku. W ten sposób dzieci bawią się z niemieckojęzycznym przybyszem, innym razem przygotowują kanapki, oglądają książeczki, filmy lub grają w gry. Innym razem naśladują nauczycielkę, która wita się z nimi, a w ten sposób poznają bądź utrwalają nowe słownictwo. Oczywiście wskazane jest, by poznane w przedszkolu słownictwo dzieci mogły utrwalić w domu podczas wspólnych zabaw i gier z rodzicami.
Aplikacja do nauki niemieckiego
W czasach rozwoju technik komputerowych aplikacja do nauki niemieckiego to atrakcyjna i nowoczesna forma kontaktu dziecka z językiem obcym. Nie sposób również nie wykorzystać do tego celu platform edukacyjnych. Mogą być one świetną okazją do zabawy lub nauki dla całej rodziny. Nawet wówczas, gdy rodzice nie znają dobrze języka niemieckiego. Wystarczy aplikacja do nauki niemieckiego lub platforma edukacyjna Squla i można rozpocząć naukę poprzez zabawę. W bogatym zbiorze gier, zagadek i quizów dostosowanych do wieku dzieci, każdy znajdzie coś dla siebie. Kto raz skorzysta z platformy Squla, na pewno z chęcią do niej powróci. Gdyż nauka nie tylko języka niemieckiego, ale również innych przedmiotów szkolnych, staje się lekka, łatwa i przyjemna.
Aplikacja do nauki niemieckiego Squla jest dostępna do pobrania TUTAJ
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[1] Dziennik Ustaw 2017 poz. 59
[2] Dziennik Ustaw 2017 poz. 356
[4] por. H. Wode 2000, Mehrsprachigkeit durch bilinguale Kindergärten lub: 2004, Frühes (Fremd)Sprachen lernen. Englisch ab Kita und Grundschule: Warum? Wie? Was bringt es?
[5] M. Kielar-Turska, 2012, Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, s. 23
[6] J. Moon, Children Learning English. A Guidebook for English Language Teachers, Macmillan, 2005
Dlaczego gry edukacyjne wracają do edukacji?
Historia pokazuje, że ludzie od tysięcy lat stosowali gry w procesie edukacji. Występujące w nich elementy zdrowej rywalizacji i działań zespołowych są dla nas naturalnymi mechanizmami. Warto wspomnieć, że nawet obowiązujący do dziś system oceniania wywodzi się z tych mechanizmów, które nie tylko pozwalały na porównywanie między sobą uczniów, ale w bardzo sprawny sposób dostarczały im informacji zwrotnej o ich postępach.
Danuta Topa w artykule „Gry dydaktyczne w wielostronnym kształceniu” pisze, że „dydaktyczną funkcję gier pierwsi odkryli wojskowi. Swoje gry tworzyli po to, żeby opanować sztukę zachowania się w złożonych sytuacjach konfliktowych. Gry jako metody kształcenia stosowane są prawie we wszystkich armiach świata. Jest to sposób szkolenia wyrabiający zdolności strategiczne dowódców i sztabów w podejmowaniu decyzji w działaniach bojowych”[1].
Gry w edukacji – jakie funkcje pełnią? Dlaczego warto korzystać z nich jak najczęściej?
Zdaniem Marka Pisarskiego „podstawowym zadaniem gier w edukacji jest stworzenie odpowiednich warunków do uczenia się z wykorzystaniem środków, które często kojarzą się uczniom z zabawą”. Gra postrzegana jest przez dziecko jako sytuacja bezpieczna i dostarczająca wiele radości z funkcjonowania w grupie często w fikcyjnych rolach. Widząc mnóstwo kolorowych i ciekawych rekwizytów, plansze, drobne przedmioty, a nawet zabawki, dziecko chętniej przystępuje do pokonywania stawianych przed nim trudności. Dla nauczyciela te same przedmioty stanowią środki dydaktyczne, które pomagają dziecku w uczeniu się. „Podczas odpowiednich gier edukacyjnych dzieci nie tylko konstruują niezbędne pojęcia i nabywają ważnych umiejętności, ale też dzięki powtórzeniom utrwalają je w sposób operacyjny, a więc taki, który umożliwia ich wykorzystywanie w analogicznych sytuacjach podczas rozwiązywania podobnych problemów.
Gry edukacyjne = wyzwania
Każda gra stawia uczniom znacznie więcej zadań, niż można by postawić tradycyjnymi metodami z wykorzystaniem tablicy lub podręcznika”[2]. Ponadto zastosowanie gier pozwala nie tylko na kontrolę przebiegu rozwiązania, ale także ułatwia sprawdzenie poprawności i rozwiązania. Ważny jest fakt, że uczniowie pracują w swoim tempie, współpracując w grupie, łatwiej pokonują trudności, a wygrana sprawia im radość.
Gry edukacyjne jako aktywizujące metody nauczania
Czasy, w których żyjemy, stawiają przed edukacją zadanie, którym jest przygotowanie ucznia do odnalezienia się w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Cenne są takie umiejętności jak oryginalność w działaniu, kreatywność i gotowość do podejmowania wyzwań. Z tego powodu w procesie kształcenia młodych pokoleń tak ważne jest stosowanie metod aktywizujących. Są nimi również gry, gdyż te metody stawiają uczniów w roli badaczy, twórców, organizatorów własnego działania, rozwiązujących problemy. Co pozwala skutecznie rozwijać twórcze myślenie, a także samodzielność.
Dlaczego gry są atrakcyjną formą zdobywania wiedzy?
Gry edukacyjne są bardzo lubiane przez uczniów, gdyż dają poczucie kontroli nad rzeczywistością poprzez odczucie, że coś potrafią, że coś im się udało. Dzięki wykorzystaniu gier wszyscy uczniowie mogą brać aktywny udział w zajęciach, również ci słabsi. Dzieciom łatwiej jest się porozumieć, uczą się współpracy i rozwijają zdolność komunikowania się w różnych sytuacjach. Poza tym zabawa od zawsze kojarzy się z odprężeniem, z czymś przyjemnym, pozytywnym. A to z kolei sprawia, że łatwiej i szybciej opanowuje się nowy materiał. Ponadto gry edukacyjne pomagają przy przezwyciężaniu zmęczenia, wzmacniają pozytywne nastawienie do przedmiotu, redukują zahamowania oraz wpływają na wzrost motywacji[3]. Od zawsze wiadomo, że każde dziecko lubi wygrywać, lubi być z innymi i lubi wyzwania. A właśnie to zapewnia stosowanie gier edukacyjnych.
Gry edukacyjne z rodziną – praktyczne wskazówki
Każde dziecko lubi spędzać wspólnie czas z rodziną, ale nie każde chce, by te wspólne chwile były poświęcone na naukę. Zarówno dzieci, jak i dorośli lubią gry. A odpowiednio dobrane przez rodziców mogą być wykorzystane właśnie do zdobycia i utrwalenia wiadomości. Czy również rozwijania tak bardzo potrzebnego logicznego myślenia, pamięci, spostrzegawczości i wzbogacania słownictwa. Dziecko w żadnym wypadku nie będzie kojarzyło gry z tak niechętnie podejmowaną nauką czytania bądź opanowaniem techniki pamięciowego liczenia. A przecież gry umożliwiają w sposób nawet okazjonalny doskonalenie tych umiejętności. Wystarczy, że rodzic poprosi, by dziecko wybrało grę i, czekając na rodzica, zapoznało się z jej instrukcją, a następnie wytłumaczyło, na czym ona polega. I już mamy rozwiązany problem czytania ze zrozumieniem, które w tym momencie zrelaksowane dziecko nieświadomie doskonali.
Platforma edukacyjna dla dzieci – nie tylko gry edukacyjne
Najbardziej atrakcyjnymi dla uczniów w dzisiejszym cyfrowym świecie są gry z wykorzystaniem elektroniki. Warto więc pokazać uczniom platformy edukacyjne, które zawierają mnóstwo świetnie opracowanych gier, których fabuła bazuje na treściach zawartych w podstawach programowych opracowanych na poszczególne szczeble edukacji. Takim portalem edukacyjnym jest nowoczesna i lubiana przez dzieci Squla. Na platformie znajdują się nie tylko gry, ale także quizy. Dzieci mogą w nie grać samodzielnie, ale też z rodzicami czy przyjaciółmi. Niewątpliwą zaletą jest to, że prawidłowe odpowiedzi nagradzane są wirtualnymi monetami, które można wymienić na prawdziwe nagrody. Są to bilety do kina czy karty prezentowe.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[2] M. Pisarski, Jak wykorzystać gry dydaktyczne w edukacji matematycznej dzieci, ORE Warszawa 2017, Zeszyt 2, s. 3
[3] Burkat A., Gry i zabawy jako element wspomagający nauczanie języków obcych, Języki Obce w Szkole. Czasopismo dla nauczycieli, V/VI, 2006, s. 46-48
„A niechaj narodowie wżdy postronni znają, Iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają” Mikołaj Rej[1]
XXI wiek to okres ciągłych zmian cywilizacyjnych, do których wszyscy musimy się przyzwyczaić, zaakceptować, a przede wszystkim dostosować. Przed rodzicami i nauczycielami stoi zadanie wykształcenia u dzieci umiejętności funkcjonowania w środowisku ciągłych przemian. W tym celu Parlament Europejski zdefiniował osiem kompetencji kluczowych stanowiących „połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji”, które należy kształcić na każdym szczeblu edukacji, poczynając od najmłodszych lat. Na pierwszym miejscu wśród wymienionych kompetencji stoi „komunikacja w języku ojczystym definiowana jako zdolność wyrażania i interpretowania pojęć, myśli, uczuć, faktów i opinii w mowie i piśmie (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie) oraz językowej interakcji w odpowiedniej i kreatywnej formie w pełnym zakresie kontekstów społecznych i kulturowych – w edukacji i szkoleniu, pracy, domu i czasie wolnym”[2].
Dlaczego właściwy rozwój mowy od pierwszych chwil życia jest tak ważny?
Pierwszą umiejętnością, która nie tylko umożliwia dziecku komunikowanie się ze światem zewnętrznym, ale również nawiązywanie kontaktów społecznych, jest mowa. „Poziom rozwoju mowy dziecka świadczy o jego aktywności intelektualnej. W każdym człowieku istnieje dążenie do tego, by być efektywnym, kompetentnym i niezależnym, by rozumieć świat i sprawnie w nim działać”[3]. Rozumienie mowy umożliwia dziecku poznanie otaczającego świata. A umiejętność mówienia stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji i pozwala na wyrażanie własnych myśli, uczuć, a nade wszystko potrzeb.
Jak wspierać rozwój mowy dziecka?
Mówienie jest sprawnością, której dziecko musi się nauczyć. A ponieważ od pierwszych dni swojego życia zdane jest na rodziców, to właśnie rodzice mają największy wpływ na sposób jego językowego funkcjonowania w przyszłości. Wiadomo, że rozwój mowy postępuje równolegle z rozwojem sprawności narządów mowy. A te z chwilą przyjścia na świat dziecka nie są jeszcze dostatecznie rozwinięte i wymagają ćwiczeń oraz czasu. Dziecko od urodzenia doskonali motorykę narządów artykulacyjnych np. poprzez czynności ssania, żucia, połykania, a w późniejszym okresie poprzez mówienie. Głównym zadaniem rodziców w okresie kształtowania się mowy dziecka jest dostarczanie prawidłowych wzorców wypowiedzi i obserwowanie, czy rozwój mowy przebiega bez zakłóceń.
Rodzice powinni wiedzieć, że rozwój mowy przebiega etapami. Każdy z tych etapów odznacza się charakterystycznymi osiągnięciami dziecka, które zmieniają jego sposób komunikowania się z otoczeniem. Jak podaje T. Zalewski, „gaworzenie pojawiać się powinno w 6 miesiącu życia, pojedyncze słowa na pierwsze urodziny dziecka. Proste zdanie powinno być wypowiadane w czasie drugich urodzin, zdanie rozwinięte w czasie trzecich urodzin, a na czwarte urodziny dziecko powinno umieć opowiedzieć krótką bajkę”[4]. Warto zapamiętać, że chociaż czas pojawiania się w zasadzie jest stały, to dopuszczalne są pewne przesunięcia, nie większe jednak niż pół roku. Od trzeciego do szóstego roku życia w okresie tzw. swoistej mowy dziecięcej najintensywniej rozwija się u dzieci porozumiewanie się językowe. Kształtuje się wówczas wymowa, struktury językowe, bogaci słownictwo, a mowa staje się prawdziwym narzędziem komunikacji społecznej. Okres swoistej mowy dziecięcej jest przygotowaniem do dojrzałości szkolnej. A co za tym idzie – do rozpoczęcia rozwijania kolejnej umiejętności, którą jest pisanie.
Dlaczego samo mówienie nie wystarczy, by dziecko osiągnęło sprawność komunikowania się?
Rodzice, chcąc wspomóc rozwój mowy, powinni jak najwięcej mówić do dziecka, wykorzystując każdą sytuację, równocześnie pamiętając, by dostarczać mu prawidłowych wzorców wypowiedzi. Ważne, by rodzice mówili wolno i poprawnie, a byłoby idealnie, gdyby posługiwali się tzw. językiem motherese, tzw. językiem nianiek albo językiem dziecięcym lub językiem matczynym. Nie chodzi tutaj o stosowanie przesadnych zdrobnień bądź omijanie trudnych do wypowiadania głosek. Lecz o specyficzny wyraźny, melodyjny sposób mówienia, który podkreśla i wydobywa różnice pomiędzy głoskami. Co wiele matek robi intuicyjnie, zwracając się do swoich pociech. Matki te wymawiają niektóre samogłoski przesadnie długo, dzięki czemu dzieci lepiej słyszą różnice między dźwiękami. A w konsekwencji łatwiej się ich uczą.
Nauka polskiego – od rozwoju mowy do czytania i pisania
Rodzice powinni dostarczać dziecku także w tym wczesnym okresie rozwoju bodźców dźwiękowych. Śpiewać, nucić piosenki, pozwolić słuchać bajek dźwiękowych i uspokajającej muzyki… Ma to olbrzymie znaczenie nie tylko dla rozwoju mowy, ale wpływa na rozwijanie słuchu fonematycznego. Który bardzo potrzebny jest w przyszłej nauce czytania. Równocześnie rodzice powinni mieć świadomość, że w żadnym wypadku nie powinni ograniczać naturalnej skłonności dziecka do mówienia. Powinni znaleźć zawsze czas na wysłuchanie tego, co pociecha ma do powiedzenia. Nie należy także zmuszać dziecka do poprawiania i powtarzania błędnie wypowiedzianych słów będących często ich wytworem językowym, gdyż przynosi to wręcz odwrotny skutek.
Nauka polskiego w późniejszym okresie
Rodzice powinni stwarzać dziecku okazje do wypowiadania się. Mogą wspólnie czytać i oglądać książeczki, pokazywać i nazywać to, co znajduje się w otoczeniu dziecka. Jak również pozwalać na ruch, bo nauka polskiego (w tym również rozwój mowy) będzie wspierana przez poznanie wieloma zmysłami otaczającej rzeczywistości.
Świadomy rodzic powinien wdrażać dzieci w wieku przedszkolnym do wykorzystania nowoczesnych technik komputerowych w procesie uczenia się. Warto systematycznie odwiedzać z dzieckiem w sieci nowoczesną platformę edukacyjną. Na której eksperci, dydaktycy, nauczyciele zamieszczają wartościowe, dostosowane do wieku dziecka gry, quizy, zagadki. Dzięki którym nauka polskiego będzie wartościową zabawą. Dziecko z dużym zainteresowaniem podczas zabawy nie tylko zdobywa wiedzę, ale również ochoczo wypowiada się. Co za tym idzie utrwala zdobyte wiadomości i w pożyteczny i atrakcyjny sposób spędza czas online. Taką platformą edukacyjną jest Squla, dzięki której nauka polskiego towarzyszy dziecku od najmłodszych, przedszkolnych lat.
Pozwólmy rozwijać się naszym pociechom. Wspierajmy ich w odkrywaniu tajemnic otaczającego świata. Przygotujmy ich również od najmłodszych lat do życia w zmieniającej się rzeczywistości poprzez kształcenie kluczowych kompetencji.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
Zobacz również:
[1] Ignacy Chrzanowski, Historia literatury niepodległej Polski, PIW, Warszawa, 1971 r., s. 109
[2] Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. W sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE)
[3] R. Wojtyniak, O rozwoju mowy dziecka, Wychowanie w Przedszkolu, 1996, nr 5, s. 291[4] T. Zaleski, Opóźniony rozwój mowy, PZWL, Warszawa, 1992, s.14
Platforma edukacyjna online jako serwis internetowy o profilu dydaktycznym
Platformy e-learningowe to narzędzia wspomagające proces nauczania online. W skrócie określa się je jako LMS (Learning Management System). Platformy te gromadzą materiały dydaktyczne i udostępniają je swoim użytkownikom przez Internet. Składają się z części portalowej – informacyjnej oraz ze strefy autoryzowanego dostępu do zasobów wiedzy i narzędzi komunikacji. Do najważniejszych funkcji platform można zaliczyć zapewnienie narzędzi do realizacji procesu kształcenia, zarządzanie treściami dydaktycznymi oraz umożliwienie nauczycielom kontrolowania postępów uczniów[1].
Co ciekawego ma do zaoferowania Ministerstwo Edukacji Narodowej w kwestii nauki zdalnej?
W lutym 2019 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej, chcąc wspomóc szkoły w nauczaniu na odległość, uruchomiło Zintegrowaną Platformę Edukacyjną epodreczniki.pl (ZPE). Jest to platforma edukacyjna online, z której w dowolnym miejscu i czasie mogą korzystać uczniowie oraz nauczyciele. Dzięki uwzględnieniu standardów dostępności WCAG mają do niej dostęp również uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dzięki wprowadzeniu różnych form aktywności i przekazu, ćwiczeń interaktywnych i materiałów multimedialnych, jak zagadki, zadania interaktywne, krzyżówki, filmy, wirtualne podróże i eksperymenty, z platformy mogą korzystać już dzieci w wieku przedszkolnym. Ponadto na platformie uruchomiono funkcję, która pozwala na komunikację między nauczycielami i uczniami oraz między uczniami. Z pewnością do zalet ZPE można zaliczyć również stały dostęp do materiałów, które szybko można wydrukować, starannie przygotowane treści zgodne z podstawą programową, łatwość obsługi platformy oraz dostęp z wielu urządzeń tj. z komputera, tabletu, smartfona oraz tablicy interaktywnej[2].
Platforma edukacyjna online – jakie korzyści daje uczniom?
Platforma edukacyjna online wykorzystana w e-learningu zyskuje coraz więcej zwolenników nie tylko w Polsce, ale również na całym świecie. Z tej nowoczesnej formy nauki coraz chętniej zaczynają korzystać najmłodsi. Wykorzystanie komputera bądź innych urządzeń i dostęp do Internetu są dla nich atrakcją samą w sobie. A świetnie przygotowane przez specjalistów pod względem grafiki i treści platformy edukacyjne stanowią dodatkowy atut. Wielu uczniów docenia możliwość korzystania z platformy ze względu na fakt, że wielokrotnie, w dogodnym dla siebie czasie i w dowolnym tempie, w zaciszu swojego pokoju, mogą wracać do danych materiałów i ćwiczeń w celu uporządkowania bądź utrwalenia zdobytych informacji. Poza tym wielu nieśmiałych uczniów na forum klasy przy tablicy nie czuje się zbyt komfortowo. A przed ekranem komputera nie odczuwa stresu i lepiej radzi sobie z nauką.
Do zalet korzystania z platform niewątpliwie należy pokonanie bariery odległości, która w tym przypadku nie istnieje. A niestety nadal dla wielu uczniów mieszkających w różnych miejscach, nieraz bardzo daleko położonych od szkoły, stanowi bardzo duże utrudnienie, nie wspominając o czasie poświęconym na dojazd i powrót. Ten zaoszczędzony czas uczniowie mogą przeznaczyć na rozwijanie swoich zainteresowań, kontakt z rówieśnikami czy też na rozwijanie sprawności ruchowej.
Niezmiernie ważną kwestią jest rozwijanie umiejętności samodzielnego uczenia się. Co jest istotne w przygotowaniu dziecka do uczenia się przez całe życie, które czeka go w przyszłości. Wszak stare polskie przysłowie mówi „czym skorupka za młodu nasiąknie…”.
Z jakich platform edukacyjnych warto korzystać?
W czasach dynamicznego rozwoju technologii informatycznych Internet jest dostępny dla wszystkich. Powszechnie wiadomo, że Internet jest skarbnicą wiedzy i możemy wyszukać w nim mnóstwo informacji na interesujący nas temat. Warto jednak w tym miejscu zastanowić się, czy wszystkie te informacje są wiarygodne. Internet jest siecią otwartą i w rzeczywistości każdy może publikować w nim to, co chce. Mało tego, w tej niezliczonej ilości informacji musimy dokonać selekcji, aby wybrać to, co jest dla nas najlepsze. Podobnie jest z platformami edukacyjnymi, gdyż współcześnie wykorzystywane technologie informatyczne umożliwiają tworzenie systemów wspomagających zarządzanie treściami i procesami edukacyjnymi. W tym kontekście bardzo istotny jest wybór platformy.
Nim rozpoczniemy korzystanie z dalej platformy edukacyjnej, warto zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, czy twórcami platformy, z której korzystamy, są dydaktycy, którzy przygotowują materiały rzetelnie dobrane do możliwości wiekowych uczniów. Druga istotna kwestia dotyczy sposobu pracy na danej platformie, która w dużej mierze zależy od jej projektantów, ale jest niezmiernie ważna, gdyż ma wpływ bezpośredni wpływ na sposób przyswajania i utrwalania wiedzy przez ucznia. Chodzi o to, by w trakcie pracy uczeń nie był rozpraszany zbędnymi „ozdobnikami”, ale by był zaangażowany, motywowany do podejmowania, działania, nagradzany. Początki pracy na platformie są bardzo ważne, gdyż pierwsze wrażenia będą miały wpływ na dalszy przebieg edukacji zdalnej, a jak wiadomo, edukacja ta wkracza do nowoczesnej szkoły i jest wyzwaniem nie tylko dla uczniów, ale także dla nauczycieli i rodziców, którzy mają przygotować dzieci do samodzielnej nauki przez całe życie.
Squla – platforma edukacyjna online dla dzieci
Portal edukacyjny dla dzieci Squla jest platformą uwzględniającą trendy we współczesnej edukacji. Łatwo zauważyć, że uczy poprzez zabawę, stosuje gry, quizy, zagadki, które należą do grupy metod aktywizujących, tak polecanych w dydaktyce. Ponadto zawiera treści zgodne z obowiązującymi podstawami programowymi w przedszkolu i klasach 1-6 szkoły podstawowej, które są podzielone na przedmioty. Ważny jest również moduł „Sprawdź się”, gdzie każdy uczeń może dokonać weryfikacji swoich wiadomości i umiejętności. Całości dopełnia estetyczna i przyjazna szata graficzna, która zachęca uczniów do działania. Platforma ta zdecydowanie przygotuje uczniów do samodzielnego zdobywania wiedzy w przyszłości.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
Zobacz również:
[1] Molga A., Platformy e-learningowe – serwis internetowy o profilu dydaktycznym, Dydaktyka Informatyki 10, 2015, s. 140-146
[2] https://cie.gov.pl/zpe/ [dostęp 28.04.2021 r.]
Dlaczego matematyka jest ważna dla dzieci?
Matematykę uznaje się za kluczowy przedmiot nauczania na każdym szczeblu edukacji, zaczynając od przedszkola. Królowa nauk zasłużyła na to miano, gdyż wiele codziennych problemów wymaga podstawowej wiedzy i umiejętności z matematyki. Są to sytuacje związane z rachowaniem, pomiarem, opisywaniem kształtów, organizowaniem przestrzeni, posługiwaniem się pieniędzmi, zapisywaniem i interpretowaniem danych liczbowych.
Ponadto matematyka ma zastosowanie w uczeniu się innych przedmiotów, zapewnia możliwość rozwoju procesów intelektualnych. Zdaniem Małgorzaty Grymuzy, eksperta programu edukacji matematycznej MathRiders, „wśród istotnych kompetencji będących niejako efektem ubocznym nauki matematyki wyróżnia się między innymi rozwijanie umiejętności logicznego myślenia, wnioskowania i prawidłowego argumentowania”[1]. Najnowsze badania z zakresu pedagogiki i neurologii dowodzą, że edukacja matematyczna wpływa na zrównoważony rozwój na płaszczyźnie językowej, społecznej czy emocjonalnej.
Kiedy zacząć edukację matematyczną dziecka?
Specjalistka edukacji matematycznej małych dzieci z Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska przekonuje, że „dzieci przychodzą na świat z rodzajem instynktu matematycznego. Dzieciom wystarczy nie przeszkadzać w rozwoju uzdolnień matematycznych, a te mniej hojnie obdarzone w tym względzie przez naturę wystarczy nieco wspomóc. Tylko tyle trzeba, aby zdolności matematyczne rozwijały się u wszystkich dzieci”[2].
Co więcej, podczas wywiadu przeprowadzonego przez Olgę Woźniak do Gazety Wyborczej pani profesor na pytanie dziennikarki: „Kiedy należy rozpocząć edukację matematyczną dziecka?” stwierdziła, że „matematyki można uczyć dziecko w zasadzie od urodzenia”[3]. Jeżeli dziecko tak wcześnie może rozpocząć edukację matematyczną, to rola pierwszych przewodników w „świecie matematyki” przypada rodzicom. Oni powinni pomóc dziecku dostrzec matematykę w najbliższym otoczeniu np. poprzez zadania z matematyki dla najmłodszych w formie wprowadzanych zabaw.
Jaka jest rola rodziców w edukacji matematycznej dziecka?
W tym miejscu niejeden rodzic przerazi się. Wielu innych postawi pytanie: jak mam to zrobić, skoro sam nie lubię bądź nie umiem matematyki? Otóż każdy rodzic poradzi sobie z tym zadaniem bez problemu, bo wyzwanie jest bardzo proste. A to z tego względu, że matematyka jest wszędzie, jest w najbliższym otoczeniu dziecka. Zadania z matematyki dla najmłodszych to prawa i lewa rączka, czyli dwie rączki, dziesięć paluszków u rąk, duży i mały paluszek, pewna ilość wody do picia w butelce, godzina wskazywana na zegarze. Czy również rytmiczne tykanie zegara, pory dnia, dni tygodnia, ilość okien w pokoju itd. Maluch cały czas przebywa w otoczeniu matematyki. Rola rodziców polega wyłącznie na tym, aby zwrócić uwagę dziecka na czas, ilość, wielkość, położenie itd. Rodzic nie musi uczyć dziecka matematyki, ma tylko mu ją pokazać, a zrobić to podczas zabawy.
Wpływ zabawy na naukę matematyki
Zabawa jest podstawową formą aktywności wieku dziecięcego. Zdaniem psychologa E.A. Arkina: „Zabawa w życiu dziecka nie spełnia jakiejś jednej określonej, zamkniętej izolowanej funkcji… Zabawa jest dla dziecka i myśleniem, twórczością i realizmem, fantazją i odpoczynkiem, źródłem radości. Zabawa daje dziecku tę pełnię życia, której ono potrzebuje”[4]. Dziecko podejmuje bardzo chętnie zabawę, spontanicznie, z zainteresowaniem, a ponadto angażuje ono w nią całą swoją energię, pomysłowość i inicjatywę. W czasie tak ochoczo podjętej zabawy dziecko zdobywa wiedzę o otoczeniu, gromadzi doświadczenia, eksperymentuje, poszukuje innych rozwiązań. A to wszystko stanowi podstawę do rozwijania myślenia logicznego, abstrahowania, rozwiązywania problemów itd. Profesor E. Gruszczyk-Kolczyńska wyjaśnia, że „fundamentem osiągania sukcesu w zakresie edukacji matematycznej dziecka są jego własne doświadczenia. To one stanowią bazę dla tworzenia nowych pojęć i umiejętności. Tak więc najpierw dom rodzinny, a potem przedszkole mają strategiczne znaczenie w przygotowaniu dziecka do osiągnięcia sukcesu w szkole”[5].
Jakie zadania z matematyki dla najmłodszych może wprowadzić rodzic by bawić się z dzieckiem i przygotować je do nauki matematyki?
Jak wcześniej stwierdzono, rodzic powinien pokazać dziecku matematykę w jego najbliższym otoczeniu, więc powinien wykorzystywać naturalne sytuacje do zainicjowania zabawy. Bawić z dzieckiem można się wszędzie i o każdej porze.
Przykładowe zadania z matematyki dla najmłodszych:
- Będąc na spacerze, dzieci i rodzice zbierają liście, a następnie porównują kształty (czy masz podobny listek do mojego?). Porównują, kto znalazł największy, a kto najmniejszy listek, określają, kto ma więcej listków, można także układać z listków wzory, zbiory itd. Można także zorganizować marsz pod dyktando: np. idź w prawo 2 kroki, dalej prosto 4 kroki, skręć w lewo… Uwielbianą przez dzieci zabawą jest rysowanie patykiem labiryntu i chodzenie po nim.
- W kuchni: podczas przygotowania posiłku dzieci pomagają rodzicom i układają na stole nakrycie dla każdego członka rodziny. Towarzyszą mamie podczas pieczenia ciasta: ważą, odmierzają, dzielą na części kawałek ciasta, który dała mama itd.
- Podczas kąpieli: dzieci przelewają wodę z większego pojemnika do kilku mniejszych, bawią się w zabawę „prawa, lewa”, czyli próbują samodzielnie myć części ciała pod dyktando mamy: np. prawą rękę, lewą nogę itd.
- Robienie porządków po zabawie klockami: rodzic prosi, by dziecko pozbierało wszystkie klocki duże, potem np. zielone itd. To ćwiczenia przygotowujące do wyodrębniania zbiorów.
Rodzic dbający o przyszłość swojego dziecka nie zapomni także o pokazaniu możliwości korzystania z ciekawych zabaw i gier w sieci. Warto pokazać dziecku platformę, która uczy poprzez zabawę. A także zawiera treści zgodne z wytycznymi Ministerstwa Edukacji i pozwala w kreatywny sposób spędzić czas online. Takim portalem edukacyjnym jest uwielbiana przez dzieci Squla, która udostępnia dostosowane do każdego przedziału wiekowego atrakcyjne gry edukacyjne i zabawy matematyczne.
Rodzice najlepiej znają swoje dzieci i wiedzą doskonale, czym i w co lubią bawić się ich pociechy, więc podane wyżej zabawy należy traktować tylko jako inspirację. Bawić można się wszędzie i wszystkim, byle było bezpiecznie i z rodzicami, którzy pomogą dziecku zdobyć doświadczenia, które są podstawą do dalszej nauki.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[2] E. Gruszczyk-Kolczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze, WSiP, 2006
[4] Tyszkowa, M. (1977). Aktywność i działalność dzieci i młodzieży. Warszawa: WSiP.
[5] E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska „Dziecięca matematyka. Edukacja matematyczna dzieci w domu, w przedszkolu i w szkole”, WSiP, 1997
Jaka jest główna misja szkoły w XXI wieku?
Postęp cywilizacyjny stawia przed szkołą nowe wyzwania. Bowiem musi ona dostosować się do wymogów współczesności. Aby móc efektywnie realizować swoją najważniejszą misję, jaką jest przygotowanie uczniów do rozpoczęcia dojrzałego i świadomego życia. A także wyposażenie ich w wiedzę i umiejętności, które pozwolą dobrze tym życiem kierować. Szkoła musi zatem zmienić środki, drogi i metody, jakimi dociera się do ucznia, aby móc mu przekazać wiedzę i doświadczenia.
Jak powstało kształcenie na odległość?
Postęp technologiczny wpłynął na zmianę stosunku do procesu nauczania i uczenia się. Obok tradycyjnego sposobu nauczania rozwinęło się kształcenie na odległość. Pierwsze modele kształcenia na odległość powstały na rozległych przestrzeniach Australii, USA i Kanady, gdzie ogromne odległości utrudniały uczniowi spotkanie z nauczycielem[2].
Początkowo kształcenie to odbywało się w sposób korespondencyjny, potem przybrało formę modelu multimedialnego, a z czasem pojawiła się telewizja edukacyjna. Upowszechnienie nauczania zdalnego nastąpiło w momencie rozwoju Internetu. Szybko zauważono zalety tej formy kształcenia. Takie jak to, że jest to kształcenie wolne od ograniczeń związanych z miejscem nauczania, czasem nauczania oraz jego tempem.
Jakie są zalety e-learningu?
Techniki zdalnego interaktywnego nauczania są zorientowane na potrzeby indywidualnego odbiorcy. Indywidualizują tempo uczenia się, oszczędzają czas i koszty podróży, a także koszty pobytu i zakwaterowania. Nauczanie przebiega w przyjaznych (zwykle w domu) warunkach środowiskowych. Specjalnie przygotowane materiały dydaktyczne zapewniają wysoki poziom merytoryczny przekazywanych treści, rozwijają zainteresowania i motywację uczącego się[3]. Dzięki dostrzeżeniu tych zalet również w Europie zaczęły pojawiać się Uniwersytety Otwarte. W których sposób pracy wykładowcy i studenta jest podobny do nauczania tradycyjnego, a różnice dotyczą jedynie narzędzi komunikacji.
Czym jest platforma edukacyjna dla dzieci?
System kształcenia zdalnego z wykorzystaniem Internetu i portalu edukacyjnego określany jest mianem modelu asynchronicznego. Podstawowymi narzędziami wykorzystywanymi przez studenta są komputer i Internet. Organizator procesu kształcenia, wykorzystując specjalne oprogramowanie i odpowiedni serwer, tworzy środowisko edukacyjne zwane portalem edukacyjnym, umieszczając na nim odpowiednie materiały dydaktyczne. Uczniowie wykorzystują swój personalny komputer do pozyskania tych materiałów, ich obróbki, rozwiązywania zadań i testów, uzyskania dodatkowych materiałów z biblioteki elektronicznej i porozumiewania się z administracją. Połączenie z portalem realizowane jest w dogodnym dla studiującego czasie.
Czym jest platforma edukacyjna online?
Wiele firm przygotowało odpowiednie platformy edukacyjne dla uczniów do utworzenia portalu edukacyjnego. Platforma edukacyjna dla dzieci jest podstawowym narzędziem tworzenia e-learningu. Jest systemem komputerowym pozwalającym organizować i wspomagać nauczanie przez Internet, spójnym dla określonej instytucji. W praktyce wszelkie zasoby i informacje umieszczane są na serwerach zewnętrznych (w tzw. chmurze) i dostępne z każdego punktu, w którym jesteśmy w stanie się zalogować.
Nowe realia i reżim sanitarny związany z rozwojem pandemii wiosną 2020 roku zmusiły polskie szkoły do rozpoczęcia nauki zdalnej. Wiele szkół organizowało nauczanie z wykorzystaniem powiązanej z dziennikami platformy Librus[4] i narzędzia Microsoft Teams. Zarówno niektórzy nauczyciele, jak i uczniowie stawiali pierwsze kroki w nauczaniu na odległość. Jednak dzięki platformie edukacyjnej zajęcia dydaktyczne odbywały się zgodnie z planem i realizowano treści programowe. Co jeszcze kilka lat wstecz w takiej sytuacji wydawałoby się niemożliwe.
Platforma edukacyjna dla dzieci podstawą e-learningu?
Wraz z postępem technologicznym e-learning staje się coraz popularniejszą formą edukacji. Zadaniem współczesnej szkoły jest nie tylko przygotowanie uczniów do wykorzystania nowoczesnych technologii w uczeniu się. Ale również przygotowanie ich do kształcenia ustawicznego w przyszłości. W tym kontekście wydaje się być zasadnym wdrażanie uczniów do e-learningu. Jedną z możliwości jest upowszechnienie platform edukacyjnych poprzez wzbogacanie tradycyjnego nauczania udostępnianiem materiałów edukacyjnych, pozwalających na samodzielną pracę ucznia bądź pracę z pomocą rodzica.
Rozwiązanie takie jak quizy, gry i filmy są angażujące i atrakcyjne dla dzieci oraz umożliwiają naukę przez zabawę. Ich źródłem jest na przykład nowoczesna platforma edukacyjna Squla. Stworzona dla dzieci w wieku przedszkolnym i uczęszczających do klas 1-6 szkoły podstawowej. Materiały dostępne na platformie są dostosowane do postawy MEN. A to sprawia, że są doskonałym uzupełnieniem materiałów szkolnych i sposobem na utrwalenie wiedzy zdobytej na lekcjach.
E-learning, czyli nowoczesne technologie w nauczaniu
Każda z wymienionych form cechuje się dowolnością miejsca nauki, a czasem także możliwością swobodnego dostosowania czasu nauki do własnych potrzeb, co oznacza dużą elastyczność i może być postrzegane jako niezwykle cenne[5].
Wykorzystanie platform edukacyjnych wspomaga ideę uczenia się przez całe życie z wykorzystaniem e-learningu. Warto podkreślić, że szkoła bez Internetu, pracy w „chmurze” i e-learningu nie będzie szkołą nowoczesną. A jej absolwenci bez umiejętności wykorzystania wymienionych narzędzi w praktyce będą na straconej pozycji na starcie w dorosłe życie. Należy zatem promować i wspierać wykorzystanie w praktyce szkolnej różnorodnych narzędzi oferowanych przez nowoczesne technologie cyfrowe. Takie jak platforma edukacyjna, bo jest to inwestycja w przyszłość.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[1] Dr Katarzyna Czekaj, Katarzyna Skierska-Pięta, Poradnik: Innowacje i technologie informacyjne przyszłością nowoczesnej edukacji, Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Sosnowiec 2011
[2] J.C. Taylor, Distance Education: the Fifth Generation, Proceedings of 19th ICDE World Conference on Open Learning and Distance Education. Vienna-Austria, June 20-24 ,1999.
[3] D. Minoli, Distance Learning. Technology and Applications, Teleport Communications Group, Stevens Institute of Technology, Artech House, Inc. 1996
[4] Katarzyna Dacy-Ignatiuk, Platforma edukacyjna w praktyce szkolnej[5] Anna Sałatarow, Nauczanie zdalne – wyzwanie dla edukacji nie tylko w czasie pandemii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Czy nowoczesne technologie dają szansę na sukces?
Jak powiedział współzałożyciel i wieloletni Prezes Zarządu korporacji Apple Steve Jobs: „Technologia nie ma znaczenia. To, co się liczy, to wiara, że ludzie są na tyle dobrzy i mądrzy, że jeśli damy im nowoczesne narzędzia, będą w stanie z nimi czynić prawdziwe cuda”[1] – dlatego właśnie powinniśmy nauczyć się odpowiednio je wykorzystywać.
Zadanie to jest największym wyzwaniem dla dorosłych. Którzy często są nastawieni do nowych technologii nieco sceptycznie. Podczas gdy młodzież, a niejednokrotnie nawet dzieci młodsze, funkcjonując w wirtualnej rzeczywistości, czują się jak przysłowiowe ryby w wodzie. Nie należy jednak zapominać, że najważniejszą rolę odgrywa edukacja. Z jednej strony powinna ona włączyć owe technologie w proces dydaktyczny, a z drugiej powinna nauczyć dzieci i młodzież umiejętności dokonywania krytycznej oceny wirtualnej rzeczywistości.
Portal edukacyjny dla dzieci: Internet skarbnicą wiedzy
Nie od dziś wiadomo, że Internet stanowi obecnie największe źródło wiedzy. Według specjalisty w zakresie technologii kształcenia, pedagogiki medialnej i dydaktyki, prof. zw. dr hab. Wacława Strykowskiego, racjonalnie wykorzystywany jest nieocenionym środkiem kształcenia i wychowania dzięki cechom, które posiada. „Po pierwsze, jest narzędziem multimedialnym, dostarcza informacji, stosując kod słowny, obrazowy i działaniowy, operuje wszystkimi formami komunikowania się i integruje wszystkie dotychczasowe media, co sprawia, że proces poznawania staje się interesujący i bardziej zindywidualizowany. Po drugie, umożliwia wzajemne oddziaływanie na siebie osób, aktywizuje je i pobudza, ułatwia i wprowadza różne sposoby kontaktów, zaciera różnice między nadawcą i odbiorcą, co czyni Internet medium interakcyjnym”[2].
Dziecko, wyszukując materiałów na określony temat, odwiedza wiele stron, musi dokonać selekcji zdobytych informacji, wybrać najtrafniejsze z nich poprzez analizę i krytykę. W ten sposób tworzy własną bazę danych, potrzebnych informacji oraz ma poczucie kontroli nad zdobywaną wiedzą. Ponadto, wyszukując różne treści, uczeń znajduje w sieci programy multimedialne, gry i zabawy edukacyjne, które wpływają nie tylko na utrwalenie wiedzy, ale również czynią naukę przyjemniejszą.
Portale edukacyjne atrakcyjną formą udostępniania wiedzy
Dostępność narzędzi pozwalających na budowanie atrakcyjnych form gier i portali edukacyjnych dla dzieci sprawiła, że Internet stał się źródłem bogatej przestrzeni edukacyjnej. W efekcie uczniowie, wyszukując informacji w sieci, mają dostęp do licznych zasobów edukacyjnych. Tzw. portali edukacyjnych zawierających kompleksowe materiały dydaktyczne przygotowane przez specjalistów z różnych dziedzin.
Ponadto portale edukacyjne oprócz treści kształcenia z różnych dziedzin udostępniają różnorodne usługi umożliwiające samodzielne uczenie. Portal edukacyjny dla dzieci zazwyczaj wyróżnia przyjazna, zachęcająca do działania szata graficzna, intuicyjna nawigacja oraz łatwa w obsłudze wyszukiwarka.
Wojciech Ratajek, wykładowca Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Brzegu oraz prezes zarządu Europejskiego Stowarzyszenia Dialogu Edukacyjnego, podaje, że można wyróżnić cztery podstawowe typy portali edukacyjnych występujących w Internecie. Są to:
- strony promujące edukację poprzez zabawę,
- portale edukacyjne – e-learning,
- wideoblogi edukacyjne
- aplikacje na urządzenia mobilne[3].
Strony internetowe, czyli nauka przez zabawę
Strony internetowe są najstarszą formą portali edukacyjnych i stanowią największy, a zarazem najpopularniejszy zasób dostępnych w Internecie materiałów dla dzieci. Portale w tej grupie są bardzo zróżnicowane. Jedne są narzędziami, które wspierają proces dydaktyczny w ramach realizowanych projektów przez instytucje edukacyjne, stowarzyszenia bądź fundacje. Inne zaś stanowią ciekawe zestawy zadań i zabaw edukacyjnych ułożonych według określonych grup tematycznych. Często podzielonych na etapy odpowiadające wiekowi bądź poziomowi umiejętności dziecka.
E-learning przez portal edukacyjny dla dzieci
Portale tego typu wiążą się z e-learningiem. Czyli szkoleniem na odległość realizowanym w ten sposób, że każdy uczestnik najpierw musi zarejestrować się na portalu, podając swoje dane osobowe. Następnie biorący udział w kursie muszą opanować określony materiał i pozytywnie zaliczyć ewaluację postępów w nauce, czyli uzyskać ocenę końcową. Na zakończenie szkolenia uczestnicy otrzymują certyfikaty potwierdzające ukończenie kursu.
Wideoblogi edukacyjne
Wideoblog jest rodzajem portalu, którego pojawienie się związane jest z nieustannym rozwojem technologii. Portal edukacyjny tego rodzaju umożliwia zamieszczanie krótkich filmów na uproszczonych stronach blogowych. Najczęściej pełnią one funkcję edukacyjną, informacyjną, a także rozrywkową.
Aplikacje na urządzenia mobilne
W związku z coraz częstszym wykorzystaniem w czasie nauczania urządzeń mobilnych, tj. smartfonów i tabletów, pojawiły się aplikacje, które umożliwiają uczniom aktywność edukacyjną w Internecie. Cechą tych portali jest ich uproszczona obsługa, przystosowana do sterowania funkcjami za pomocą palca przesuwanego po ekranie dotykowym. Dzięki aplikacjom edukacyjnym dużo łatwiej jest usystematyzować zdobytą wiedzę, powtórzyć materiał albo w prosty sposób wyszukać potrzebne informacje.
Powszechność edukacji zdalnej sprawia, że dzieci i ich rodzice mają do dyspozycji coraz więcej narzędzi do utrwalania i poszerzania wiedzy przekazywanej w szkole. Multimedialne, nowoczesne platformy edukacyjne online takie jak Squla, dostępne nie tylko na komputerze. Ale także na telefonach i tabletach, pozwalają rozwijać umiejętności przez gry i zabawy.
Portal edukacyjny dla dzieci Squla – to więcej niż quizy edukacyjne
Portal Squla.pl oferuje zgodne z podstawą programową MEN quizy i zadania dotyczące każdego przedmiotu szkolnego. Dzięki nim każde dziecko uczęszczające do przedszkola i szkoły podstawowej będzie mogło ćwiczyć swoje umiejętności w angażujący i przyjemny sposób. Rodzice z kolei mogą na bieżąco śledzić postępy dziecka za pomocą konta rodzicielskiego i tygodniowych raportów.
Rozwój technologii powoduje, że nie można przejść obojętnie obok oferowanych w sieci narzędzi służących zdobywaniu bądź utrwalaniu wiedzy. Portale edukacyjne wspomagają nauczanie, jednak należy pamiętać, że do ich wykorzystania w praktyce potrzebne jest właściwe przygotowanie uczniów, które powinno rozpoczynać się od najmłodszych lat.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[1] https://www.cnbc.com/2019/10/05/apple-ceo-steve-jobs-technology-is-nothing-heres-what-it-takes-to-achieve-great-success.html
[2] Strykowski Wacław, Edukacyjne walory Internetu, 2005
[3] Ratajek Wojciech, Blogi i portale edukacyjne – nowe formy udostępniania treści w edukacji dziecka. Wydawnictwo ViaFerrata, Nowe Horyzonty Edukacji, Europejskie Stowarzyszenie Dialogu Edukacyjnego, Wrocław
